Gần sáu trăm trước, Nguyễn Trãi – người anh hùng dân tộc đã đúc kết những kinh nghiệm xương máu của dân tộc trong việc giữ nước qua áng văn bất hủ “Đại cáo bình Ngô”.
Đọc lại những áng văn xưa, ta hiểu vì sao nước Nam ngàn đời vẫn vững bền qua nhiều triều đại phong kiến, dù những triều đại đó đã được chế độ mới cho là phong kiến thối nát.
Sinh thời của Nguyễn Trãi, là những năm tháng mà quan quân triều đình và hoàn cảnh đất nước được mô tả:
Nhân họ Hồ chính sự phiền hà
Để trong nước lòng dân oán hận
Quân cuồng Minh thưà cơ gây loạn
Bọn gian tà còn bán nước cầu vinh
Và đối với nhân dân thì:
Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ
Dối trời lừa dân đủ muôn ngàn kế
Gây thù kết oán trải mấy mươi năm
Bại nhân nghĩa nát cả đất trờị
Nặng thuế khóa sạch không đầm núi.
Trong hoàn cảnh đất nước như vậy, Nguyễn Trãi đã cùng Lê Lợi dấy nghĩa Lam Sơn. Sự nghiệp lớn thành công, quét sạch bóng quân thù ra khỏi bờ cõi, để dựng nên một cơ đồ đất nước:
Xã tắc từ đây vững bền
Giang sơn từ đây đổi mới
Càn khôn bĩ rồi lại thái
Nhật nguyệt hối rồi lại minh
Đã bao đời trải qua, những áng thơ văn kia chưa bao giờ lạc hậu, chưa bao giờ thấy giảm giá trị trong cuộc sống người Việt. Trái lại, càng ngày chúng ta càng thấy tỏa sáng những tư tưởng và đạo đức cầm quân, giữ nước của người xưa.
Đã bao đời nay, cũng như hàng triệu con tim Việt Nam khác, đọc những dòng thơ này tôi cứ nghĩ về đạo làm người, những tư chất cần có của những người lãnh trách nhiệm trước dân tộc trong việc kinh bang tế thế.
Đọc lại những áng văn đó, người ta mới thấy đạo đức của những người làm quan nước Việt người xưa đã nhìn thấu tận căn việc cần thiết phải làm gì để giữ kế “sâu rễ bền gốc”. Họ biết cần làm gì khi đất nước lâm nguy, khi giặc phương bắc đang lăm le bờ cõi cũng như làm gì để đất nước an bình thịnh trị.
Dù lúc đó, kẻ thù của dân tộc vẫn:
Giữ ý kiến một người,
Gieo vạ cho bao nhiêu kẻ khác,
Tham công danh một lúc,
Để cười cho tất cả thế gian
Trong cả cuộc chiến giữ nước đó, toát lên tinh thần tư tưởng:
Đem đại nghĩa để thắng hung tàn,
Lấy chí nhân để thay cường bạọ
“Đem đại nghĩa để thắng hung tàn, lấy chí nhân để thay cường bạo” cách làm đó có vẻ ngược đời, có vẻ khó chấp nhận nhất là khi chủ nghĩa Mác – Lê nin ở đó C.Mác đã chỉ rõ: “Lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bằng lực lượng vật chất”.
Thực tế, đất nước Việt ngàn đời nay vẫn luôn là một nước nhỏ bên cạnh người khổng lồ Trung Hoa. Nhưng lịch sử đất nước cũng đã viết nên những trang vàng chiến công hiển hách chói lọi qua những chặng dài của các cuộc chiến tranh giữ nước. Dù có thể vẫn phải cống nạp nhiều phẩm vật hàng năm cho thiên triều phương bắc, nhưng chưa bao giờ đất nước này chịu nhục nhã khi để một tấc đất giang sơn trong tay quân thù. Như vậy, nếu so sánh lực lượng vật chất thì chẳng bao giờ đất nước này có thể đứng song song tồn tại với anh bạn láng giềng phương bắc nhiều dã tâm xâm lược.
Nhưng thực tế thì khác. Những thế lực thù địch phương Bắc đã phải tim đập, chân run khi nghĩ đến những trận Bạch đằng, trận Chi lăng. Đó là những chiến công xưa kia.
Còn ngày nay trên thế giới, nhiều đất nước chỉ mấy trăm nghìn dân, chỉ một vài quần đảo nhỏ, vẫn có thể hiên ngang tồn tại và phát triển trên thế giới sánh vai với các cường quốc năm châu bên cạnh những đất nước khổng lồ về mọi tiềm lực. Vấn đề là ở chỗ, đất nước đó đang được hướng dẫn, lãnh đạo bởi những người theo đường lối nào? Có phát huy được sức mạnh đoàn kết toàn đất nước hay không. Nhất là khi nhân loại đã bước vào thế kỷ XXI, thế kỷ toàn cầu hóa.
Đất nước ta có thể tạo thế đứng vững chắc và hiên ngang không? Điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào người Việt, vào những nhà lãnh đạo đất nước có tạo được những điều như trên tờ Tạp chí Cộng sản đã viết: “Lịch sử Việt Nam đã chứng mi
nh rằng: một dân tộc tuy không lớn, đất không rộng, người không đông, trình độ phát triển xã hội không cao… vẫn có thể đánh bại những đế quốc lớn nhất, hùng mạnh nhất qua các thời đại. Đó là nhờ nhân dân ta có lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần đoàn kết, cần cù lao động, sáng tạo, thông minh, anh dũng; với đường lối đấu tranh đúng đắn, trong đó biết lấy dân làm gốc, tự lực tự cường, biết kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại”
Cho đến nay, những điều lý luận trên có còn đúng không? Những vụ việc gần đây như Tòa Khâm sứ, Thái Hà với muôn ngàn cách thức nhà nước đã đem ra áp dụng, có theo đúng đường lối đoàn kết dân tộc hay không?
Với lối truyền thông bôi xấu, mạ lỵ cả cộng đồng tôn giáo bằng việc vu cáo và chà đạp chính người đứng đầu giáo hội, họ đã định làm gì nếu không nói là kích động một sự hằn thù, phân biệt và chia rẽ cộng đồng dân tộc, làm mất đi sự đoàn kết cần có để phát huy sức mạnh đất nước nhất là những lúc này.
Với cách giải quyết những vấn đề người giáo dân nêu lên và yêu cầu công lý, sự thật cùng với con đường đối thoại đã bị cắt ngang, đã bị chặn đứng bằng những phương cách khó có thể yên lòng dân. Bằng những điều mà chắc chắn lòng người khó thuận khi sự thật được sáng tỏ, đó có phải là cách để thực hiện kế “sâu rễ bền gốc”?
Qua những cuộc cầu nguyện cho hòa bình và công lý của giáo dân ở các vụ việc Thái Hà và Tòa Khâm sứ, giáo dân đã và đang có niềm tin vững chắc vào Thiên Chúa, vào công lý và hòa bình. Trước bạo lực và nhiều mưu chước khác nhau, họ vẫn ôn tồn và tha thứ, họ vẫn chịu đựng và chấp nhận, thiết nghĩ họ đang là những người thực hiện chân lý mà dân tộc ta đã đúc kết: “Đem đại nghĩa để thắng hung tàn, lấy chí nhân mà thay cường bạo”.
Đọc bài “Bình Ngô đại cáo” nhớ tinh thần và tấm lòng Ức Trai Nguyễn Trãi, giá như những bài học của Người vẫn còn được đem ra suy ngẫm cho những việc ngày hôm nay, để dân tộc này, đất nước này được an bình thịnh trị:
Ngàn năm vết nhục nhã sạch làu
Muôn thuở nền thái bình vững chắc
Dù bất cứ hoàn cảnh nào, việc đẩy cả dân tộc vào chỗ suy yếu bằng con đường chia rẽ, xung đột, nhất là xung đột tôn giáo là điều không thể chấp nhận được, dù việc đó do bất cứ ai gây ra. Điều đó gây hậu họa hết sức lớn lao cho đất nước đang cần sức mạnh để vượt qua khó khăn trên con đường phát triển.
Hà Nội, ngày 28 tháng 9 năm 2008
· J.B Nguyễn Hữu Vinh
J.B Nguyễn Hữu Vinh 
SUY NGHĨ VỀ ĐỨC MẸ SẦU BI ĐỒNG ĐINH
Thấm thoắt một năm đ tri qua, từ ngy 15/09/2007, ngy Đức cha Giuse Nguyễn Ch Linh, gim mục gio phận Thanh Ho, gim quản gio phận Pht Diệm, chủ sự thnh lễ đồng tế với linh mục đon Pht Diệm tại ni G trn sng Hong Long thuộc x Thượng Ho, Nho Quan, Ninh Bnh, hm nay ti mới c dịp trở lại viếng tượng Đức Mẹ Sầu Bi tại gio xứ Đồng Đinh.
Vẫn l ngy lễ Đức Mẹ Sầu Bi, vẫn khung cảnh quen thuộc của sng Hong Long uốn khc giữa một vng phong cảnh “Sơn thuỷ hữu tnh”, vẫn những gio dn chn chất, bnh dị, tận tnh mến Đức Mẹ; nhưng hm nay, bầu kh trở nn m đềm, thn i hơn v nhất l một tnh yu thương thay thế cho đau thương, toả ra từ bng Đức Mẹ Sầu Bi trn ni G lm sống động cả một khc sng rộng.
Chng ti ln một thuyền lớn c mặt phẳng như boong tầu để từ bến Nh thờ xứ Đồng Đinh đi dọc sng khoảng 800m tới ni G, định vị giữa sng Hong Long. Gọi l ni nhưng vẫn l g, v thực chất l g đ nổi ln trn mặt nước. G c từ xa xưa khng mấy ai biết r xuất xứ, nhưng từ khi cy Thnh gi bằng gỗ được cắm nơi đy, th ni G đ trở nn linh thing đối với người dn địa phương ni chung v đối với người Cng gio cả vng ni ring.
Năm ấy, cả vng bị dịch tễ honh hnh, c lng chết trắng cả lng, ln tử kh tiến dần đến st Đồng Đinh, cả lng bn đ l nạn nhn của bệnh dịch. Người Cng gio Đồng Đinh nhớ lời Cha dạy: “Những ai gồng gnh nặng nề, hy đến với Ta, Ta sẽ nng đỡ bổ sức cho cc ngươi” (Mt 11,28) họ đ tn thc đặt “Thnh gi l mầu nhiệm của lng thương xt Cha” (kinh knh Thnh gi) trn ni G ny, v quả nhin, bệnh dịch đ khng st hại bất cứ ai trong gio họ ven sng Đồng Đinh thuở ấy, sự kiện ấy xảy ra trước năm 1945, đến năm 1957, Thnh gi gỗ được thay bằng xi-măng, v ngy 15/09/2007 Đức Cha Giuse Nguyễn Ch Linh, đ về dng Thnh lễ dưới chn cy Thnh gi nhn kỷ niệm 50 năm ngy dựng cy Thnh gi kin cố tại đy.
Ni nhn kỷ niệm l v ngy ấy cn l thnh lễ tạ ơn tượng Đức Mẹ Sầu Bi được ti tạo sau vụ đau thương bị kẻ xấu đập ph ngy 29/01/2007. Chn thng tri qua với bao sự kiện, bao quan điểm chồng cho nhau, nhưng cuối cng đau thương đ hon tất trong yu thương. Lần đầu tin, trong thnh lễ tạ ơn ngy 15/09/2007, Đức cha Giuse Nguyễn Ch Linh gọi Đức Mẹ Pita tại Đồng Đinh l Đức Mẹ từ bi.
Từ bi v ngay hồi tượng Đức Mẹ Sầu Bi bị đập nt đầu v hai tay, (Cha Gisu cũng bị đập nt đầu v hai chn), th c người đ thốt ln trong đau đớn rằng: “ Xin Đức Mẹ ra tay phạt chết hết qun chng n đi, v chng đ đập ph Mẹ như vậy !” Đức Mẹ đ khng lm như thế, nhưng hon cải chnh những người đập tượng, đến nỗi người nh xin đến “cng” Đức Mẹ để tạ tội, gio dn khng cho th họ “cng” trộm ban đm. Chnh đương sự th hối lỗi v mong c ngy lễ tạ ơn phục chế pho tượng để chnh đương sự đi dự lễ tạ tội.
Từ bi v thi độ của chnh quyền địa phương từ ban đầu kin quyết đưa tượng Đức Mẹ Sầu bi khỏi ni G, đến sau nhượng bộ cho tự chọn muốn đặt tại sườn đồi ven sng hay tại ni G, lại c những nhn vin an ninh đch thn đến cơ sở đắp tượng để động vin thợ tới sửa tượng Đức Mẹ cng sớm cng tốt.
Từ bi v chưa bao giờ Đồng Đinh c một khung cảnh như trong ngy lễ tạ ơn 15/09/2007, ngy Đức cha Giuse Nguyễn Ch Linh về chủ sự Thnh lễ đồng tế cng với 50 Linh mục v khoảng ba ngn gio dn, tất cả đều diễn ra trn triền sng, trước tượng Đức Mẹ Sầu Bi đặt tại chn ni G. Nỗi đau biến mất nhường cho niềm vui trn đầy.
V hm nay, dường như cũng vẫn ba ngn gio dn năm ngoi quy tụ về. Họ trở về từ cc triền sng, đủ mọi loại thuyền to, nhỏ. Đặc biệt l 14 thuyền độc mộc đặt dọc hai bn bờ sng, trn mỗi thuyền đặt một cy Thnh gi, định vị theo khoảng cch dọc khc sng Hong Long từ Nh thờ Gio xứ Đồng Đinh tới ni G, trở thnh 14 chặng đường Thnh gi; vừa sng tạo, vừa chn chất, đng yu. Giữa dng sng lun c những thuyền di hnh thức như bơi trải, nhưng trn thuyền l những thanh nin tnh nguyện sẵn sng ứng cứu cc tnh huống bất trắc trn sng.
Cầu phao nổi bc ngang sng mọi ngy, hm nay cũng được trưng dụng để lm cầu danh dự rước đon chủ tế từ thuyền lớn tiến ln lễ đi.
V chuẩn bị cho cuộc họp thường nin 2008 của HĐGMVN, trong cương vị ph chủ tịch HĐGMVN trch nhiệm nặng nề, Đức cha Gim quản Giuse Nguyễn Ch Linh khng về chủ sự thnh lễ được, nhưng ai cũng vẫn coi đy l cuộc “duyn kỳ ngộ” v lời Đức cha hứa cho từ năm ngoi: “Hẹn gặp lại vo lễ Đức Mẹ Sầu Bi sang năm”.
Khoảng 30 Linh mục tiến ln lễ đi trong tiếng kn đồng m vang suốt dọc sng, trong tiếng ht nhập lễ của ca đon v cộng đon Dn Cha. Suốt 90 pht dưới trời nắng oi ả của “Nắng thng tm, nắng rm tri bưởi” họ đ sốt sắng hiệp dng thnh lễ trong niềm vui v ơn thnh. t ai mường tượng cảnh ba ngn người lại c thể chen vai, st cnh trn dng sng Hong Long. Hnh ảnh hiệp lễ trn sng cũng thật đặc biệt, những chiếc thuyền nan nhẹ nhng đưa từng cha, len lỏi giữa cc thuyền lớn cho cộng đon rước lễ. Sau Thnh lễ mọi người hướng về tượng Mẹ cng ht bi ht ”Xin vng” rất nghĩa v đầm ấm.
Quang cảnh thuyền về xem ra cn no nhiệt hơn cả thuyền đến, v đồng loạt toả đi từ ni G, nơi đặt tượng Mẹ. Anh em Linh mục chng ti bnh luận với nhau: Nếu khng c sự kiện đau thương đầu năm 2007 th lm sao c khung cảnh hm nay? Đức Mẹ Sầu Bi vẫn thắng!
Mẹ thắng bằng tnh yu thương, sau chiến thắng, khng c xc ngổn ngang trn bi chiến trường, chỉ c ba ngn người chen vai trn dng sng Hong Long thanh bnh, m ả.
Mẹ thắng bằng lời kinh, tiếng ht, thnh lễ để trn ơn Cha xuống cho cả vng, khng phải l say men chiến thắng trước nỗi đau đớn của kẻ chiến bại.
Mẹ thắng để quy tụ con ci xa gần về trung tm hnh hương, đn nhận tnh mẫu tử, tnh huynh đệ, để “Đc gươm đao thnh cuốc, thnh cy; rn gio mc nn liềm, nn hi” (Is 2,4). Khng phải l chiến lợi phẩm, hưởng thụ trn nước mắt người khc.
Mẹ thắng để bảo đảm một sự linh thing, cho con người thời nay biết tn trọng gi trị của nhn phẩm v lương tm, của đạo l lm người.
Mẹ thắng để biến sự dữ ra sự lnh, điều m con người khng thể lm được !
Trn đường xui dng trở về, ti bỗng gợn ln canh cnh một nỗi buồn. Nỗi buồn tăng ln từng ngy. Đ chục ngy tri qua, nỗi buồn thnh nỗi đau u uất: Người ta vẫn cn vẩy mắm, trt dầu ln tượng Mẹ rồi đưa tượng Mẹ khỏi khu đất Nh thờ Thi H, cả tượng Mẹ Sầu Bi, Thnh gi ở To Khm sứ cũng bị đặt vo ba hm tn đưa ln -t chở đi đu mất. Bi pht biểu của Đức tổng Giuse Ng Quang Kiệt cũng bị cắt xn, biến ngi thnh nạn nhn của chiến dịch lăng nhục.
Mẹ Sầu Bi vẫn mi lun phải sầu bi, nhưng khi đ gnh hết những sầu bi cho con ci, Mẹ lại sẽ biến sự dữ thnh sự lnh, Mẹ Từ Bi vẫn tiềm ẩn trong Mẹ Sầu Bi cho tới ngy Mẹ chiến thắng.
Lạy Mẹ Sầu Bi, con tin tưởng vo ngy chiến thắng của Mẹ.
Chiều nay tang tc u mờ
Can-v tin Mẹ gươm vừa đm thu.
Đồi cao Thập gi cắm su
Gisu – Con Mẹ gục đầu tắt hơi.
* *
Bng ai in giữa khung trời
Dưới chn Thnh gi treo người con yu.
Tiếng ai nấc nghẹn bng chiều,
Lệ nho theo cảnh tiu điều hong hn.
Vng, từ chnh cảnh u buồn
Con nhn thấy Mẹ ngn mun dịu dng,
nh ln mun vẻ Thin đng
Toả ra mun vẻ hin ngang tuyệt vời!
* * *
Chiều nay nối đất với trời
Sầu Bi, Thnh gi, sng ngời tnh thương
Lời cầu con quyện trầm hương
Dng ln knh Mẹ lưỡi gươm x lng./.
LM. Phr Hồng Phc
By: Francis Vu on 28/09/2008
at 3:22 chiều